Малыя гідраэлектрастанцыі (малыя ГЭС)

Гідраэлектрастанцыя (ГЭС) – комплекс гідратэхнічных збудаванняў і абсталявання, якія пераўтваралюць энергію вады ў электрычную энергію.

Малая ГЭС – гідраэлектрастанцыя, што выпрацоўваецца магутнасцю да 5 МВт.

Класіфікацыя малых ГЭС:

1. Па напоры вады:

• нізканапорныя – з напорам да 20м;
• сярэдненапорныя – з напорам ад 20 да 100м;

2. Па рэжыме работы:

• тыя, што працуюць паралельна з энергасістэмай і выдаюць генерыраваную магутнасць у поўным аб'ёме;
• тыя, што працуюць паралельна з энергасістэмай з падключанымі да малых ГЭС спажыўцамі выдаюць залішнюю магутнасць у сетку або спажываюць яе з сеткі ў залежнасці ад лішку або дэфіцыту вады;
• тыя, што працуюць у аўтаномным рэжыме на ізаляванага спажыўца або мясцовую сетку;

3. Па ступені аўтаматызацыі:

• цалкам аўтаматызаваныя, якія працуюць без удзелу дзяжурнага персаналу;
• часткова аўтаматызаваныя, якія працуюць з удзелам дзяжурнага персаналу.

Адрозніваюць наступныя асноўныя схемы малых ГЭС:

• плацінныя, з размяшчэннем будынкаў малых ГЭС у рэчышчы ракі ці абводным канале ў складзе водападпорных збудаванняў (рэчышчавыя малыя ГЭС) і непасрэдна за плацінай або паблізу яе з боку ніжняга бьефа (прыплацінныя малыя ГЭС);
• дэрывацыйныя, з безнапорнай і напорнай дэрывацыяй;
• змешаныя (плаціна- дэрывацыйныя), якія ўзводзяцца пры адпаведным рэльефе мясцовасці і выкарыстальнага вадацёку.

Пры абраным складзе збудаванняў і кампаноўцы малой ГЭС неабходна надаць асаблівую ўвагу:

• уліку геалагічнай будовы ўчастка;
• змене рэжыму патоку ў верхнім і ніжнім бьефах;
• заіленню вадасховішча і перафармаванню рэчышча ракі і берагоў на падыходах да гідравузла;
• падтапленню і забалочванню тэрыторыі, захаванню магчымасці распрацоўкі прыродных рэсурсаў пры іх затапленні або падтапленні;
• абароне і ўзнаўленню рыбных запасаў, забеспячэнню ўмоў іх міграцыі;
• устойлівасці берагавых схілаў у верхнім і ніжнім бьефах;
• умовам суднаходства, рыбаводства;
• санітарнаму становішчу ў зоне ўплыву гідравузла;
• магчымым парушэнням работы сістэм водазабеспячэння і меліярацыі;
• уплыву гідравузла на транспартныя сувязі паміж берагамі ў раёне гідравузла і вадасховішчы і магчымасці іх паляпшэння.

Асноўныя тэхнічныя рашэнні, якія прымаюцца пры праектаванні малых ГЭС, варта абгрунтоўваць параўнаннем паказчыкаў магчымых варыянтаў. Выбар аптымальнага рашэння з некалькіх магчымых варыянтаў варта прымаць на аснове параўнальных тэхніка-эканамічных разлікаў, у якіх аналізуюцца:

• тэхнічныя перавагі і недахопы кожнага з варыянтаў;
• надзейнасць работы збудавання і абсталявання;
• капітальныя выдаткі;
• выдаткі эксплуатацыі і працоўныя выдаткі, ступень уздзеяння на навакольнае асяроддзе (экалагічныя небяспекі).